Darren Smith  8/1/2022

Η σημερινή εποχή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «η εποχή της οργής», αν κάποιος επικεντρωνόταν στα στερεότυπα που βγαίνουν από τα ΜΜΕ και τα πολιτικά πρόσωπα στα οποία δανείζουμε τα αυτιά μας. Ωστόσο, θα το πήγαινα ένα βήμα παραπέρα προτείνοντας ότι η βασική αιτία μέρους αυτής της οργής αποτελείται από δύο στοιχεία: τη λαγνεία της εξουσίας και την απλή ανθρώπινη ηλιθιότητα.

Πιστεύω ότι πολλοί άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν πόσο συνυφασμένη είναι η λαγνεία για εξουσία με τις δυνάμεις της ηλιθιότητας. Η ηλιθιότητα μπορεί να χειραγωγηθεί ώστε να επιτευχθεί αυτή η δύναμη. Λέγεται ότι τα χρήματα είναι το αίμα των ισχυρών. Ωστόσο, γιατί να ξοδευτούν χρήματα, όταν τόσο πολλοί μπορούν να χειραγωγηθούν τόσο εύκολα ή να στρατολογηθούν δωρεάν, απλά απευθύνοντας έκκληση στους αδαείς και στους ηλίθιους;

Τόσο δυστυχώς όσο και προφανώς, η άγνοια και η ηλιθιότητα δεν περιορίζονται στις ειδήσεις ή την πολιτική, εκδηλώνονται στην ανθρώπινη κοινωνία γενικά. Το κόλπο είναι να τις αναγνωρίσουμε και να απαλλαχτούμε από αυτές στη ζωή μας όποτε είναι δυνατόν. Έτσι, σε μια κυρίως κυνική και ενδεχομένως κωμική μελέτη του προβλήματος, προτείνω να υπάρχουν επίπεδα και διαβαθμίσεις της άγνοιας και της ηλιθιόητας, και την εφαρμογή μιας τέτοιας μελέτης ως ένα πρώτο βήμα προς την ελαχιστοποίηση των επιβλαβών προοπτικών της.

Αν προσπερνούσαμε τα προσχήματα, θα μπορούσα να προτείνω αυτή η μελέτη να είναι επίσης επακόλουθη των «Βασικών Νόμων της Ανθρώπινης Ηλιθιότητας» του Carlo Cipolla.  Στη συνέχεια, θα προσπαθήσω να ποσοτικοποιήσω την άγνοια και την ηλιθιότητα τόσο σε απόλυτη όσο και σε τακτική αρίθμηση. Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τους νόμους του Cipolla, ακολουθεί ένα βασικό αλφαβητάρι:

1. Πάντα και αναπόφευκτα, όλοι υποτιμούν τον αριθμό των ηλίθιων ατόμων που κυκλοφορούν.
2. Η πιθανότητα ότι ένα συγκεκριμένο άτομο να είναι ηλίθιο είναι ανεξάρτητη από οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό αυτού του ατόμου.
3. Ηλίθιο είναι το άτομο που προκαλεί απώλειες σε άλλο άτομο ή σε μια ομάδα προσώπων, ενώ το ίδιο δεν αποκομίζει κανένα κέρδος και ακόμη και ενδεχομένως να υφίσταται απώλειες.
4. Οι μη ηλίθιοι άνθρωποι πάντα υποτιμούν την επιζήμια δύναμη των ηλίθιων. Συγκεκριμένα, οι μη ηλίθιοι άνθρωποι ξεχνούν συνεχώς ότι ανά πάσα στιγμή, και σε οποιαδήποτε περίσταση, η αντιμετώπιση ή/και η αλληλεπίδραση με ηλίθιους ανθρώπους αποδεικνύεται πάντα δαπανηρό λάθος.
5. Ο ηλίθιος άνθρωπος είναι ο πιο επικίνδυνος τύπος ανθρώπου.

Αν και πιστεύω ότι οι νόμοι του Cipolla μας δίνουν ενδιαφέρουσα γνώση, αντιμετωπίζει την ηλιθιότητα ως απόλυτη· δηλαδή, χωρίς διαβάθμιση ως προς το πόσο άσχημα εκδηλώνεται. Σας προσφέρω λοιπόν μια πιθανή μέθοδο για τον ποσοτικό προσδιορισμό της άγνοιας και της ηλιθιότητας, έτσι ώστε να μπορείτε να τις αντιμετωπίσετε επιτυχώς με έναν λογικά μετρημένο τρόπο.

Οι Οκτώ Βαθμοί Άγνοιας και Ηλιθιότητας

0: Χρησιμοποιείται μόνο για αναφορά, ο μηδενικός βαθμός αντιπροσωπεύει έναν οργανισμό που στερείται οποιουδήποτε μηχανισμού σκέψης ή γνωστικής λειτουργίας, βασιζόμενος μόνο σε αντανακλαστική απόκριση στις αλλαγές του περιβάλλοντός του. Τα φυτά και τα απλά ζώα συνιστούν αυτό το επίπεδο. Υπήρξαν συζητήσεις σε ορισμένους κύκλους σχετικά με το αν τα φυτά παρουσιάζουν ή όχι συμπεριφορά ή επικοινωνούν με βάση το άγχος ή τις περιβαλλοντικές προκλήσεις, και είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση που θα αφήσω στην άκρη.

Άγνοια Πρώτου Βαθμού: Ένα πρόσωπο ή ζώο έχει άγνοια πρώτου βαθμού όταν λόγω νηπιακής ηλικίας ή ίσως πρώιμης παιδικής ηλικίας δεν είναι φυσικά ικανό να κατανοήσει τα γεγονότα ή τις πληροφορίες που του παρουσιάζονται εξαιτίας:
α) της παροδικής κατάστασης της ηλικίας ή του σταδίου ανάπτυξής του,
β) του ότι δεν διαθέτει επαρκώς ώριμη βιολογική δομή στον εγκέφαλό του απαραίτητη για την επεξεργασία των πληροφοριών.
Το κράτος στο οποίο κατοικεί ένα πρόσωπο ή ένα ζώο δεν πρέπει να κρίνεται ως υπαίτιο ή ανεπαρκές. Είναι απλά η φύση του προσώπου ή του ζώου σε αυτό το στάδιο της ζωής του.

Άγνοια Δευτέρου Βαθμού: Ο απλούστερος ορισμός αυτού του βαθμού είναι ότι το πρόσωπο ή το ζώο είναι σε θέση να κατανοήσει τα γεγονότα, αλλά δεν έχει επίγνωση της ύπαρξής τους. Κάθε ζωντανό πρόσωπο ή ζώο βρίσκεται σε αυτό το στάδιο κάποια στιγμή της ζωής του σχετικά με κάποια μορφή πληροφοριών. Δεν είναι ποτέ γνωστά όλα τα γεγονότα. Ωστόσο, εναπόκειται στους ευφυείς οργανισμούς να διαχειριστούν το γνωστό / άγνωστο έλλειμμα, ώστε να είναι επιτυχείς.

Άγνοια Τρίτου Βαθμού: Σε αυτό το στάδιο το άτομο μπορεί να διδαχθεί πώς να εκφέρει ένα αποτέλεσμα ή απάντηση, αλλά δεν κατανοεί πλήρως τον υποκείμενο λόγο, διαδικασία ή αιτία για την κατάσταση ή το γεγονός. Οι γνώσεις που διαθέτει το άτομο είναι περιστασιακές και περιορισμένες και, ως εκ τούτου, μπορούν να είναι ευάλωτες σε καταστάσεις όπου το αποτέλεσμα είναι ελαττωματικό ή ακατάλληλο. Ωστόσο, το άτομο δεν έχει τη δυνατότητα να το διορθώσει επισκευάζοντας το μηχανισμό.

Άγνοια Τέταρτου Βαθμού: Σε αυτό το στάδιο μπαίνουν στο παιχνίδι οι απαρχές της αμέλειας, όπου το πρόσωπο ή το ζώο προκαλεί περιττή βλάβη στον εαυτό του ή σε άλλους, αποτυγχάνοντας εκούσια να παρακολουθήσει τη μάθηση ή την πνευματική ανάπτυξη που απαιτείται από το περιβάλλον ή την κοινωνική του θέση.

Άγνοια Πέμπτου Βαθμού (Ηλιθιότητα): Ο πέμπτος βαθμός διαχωρίζει τους ανθρώπους από τα περισσότερα ζώα. Ενώ ο ορισμός αυτού του βαθμού βασίζεται κυρίως στην ορολογία – όπως το ένστικτο έναντι της στρατηγικής ως απόρροιας γνώσης – απαιτεί να πληρούται ένα ορισμένο πνευματικό όριο για τη μετάβαση από τη συνηθισμένη άγνοια (ανικανότητα σύλληψης ενός σωστού αποτελέσματος), στην ηλιθιότητα (ικανότητα σύλληψης ενός σωστού αποτελέσματος, αλλά ηθελημένη άρνηση της πράξης αυτής μέσα από την άγνοια της αλήθειας ή τη διαδικασία εξαγωγής της αλήθειας). Αυτό είναι το πιο διαδεδομένο επίπεδο ηλιθιότητας μεταξύ του γενικού πληθυσμού.

Σε αυτό το βαθμό εντάσσεται η υποτυπώδης έννοια της απερισκεψίας.

Μια άλλη μορφή έκφρασης αυτού του βαθμού είναι ότι ενώ το άτομο που επιδεικνύει ηλιθιότητα μπορεί να μην συμβάλλει άμεσα στην ηλίθια πράξη, όμως η πράξη προκύπτει από το αποκορύφωμα μιας σειράς γεγονότων όπου το ηλίθιο άτομο απέτυχε συνεχώς να επιδείξει προσοχή στην αλήθεια και με κάποιο τρόπο ήταν προκαθορισμένο να δεσμευτεί στην ηλιθιότητα εγγενώς.

Άγνοια Έκτου Βαθμού (Άκαμπτη Ηλιθιότητα): Σε αυτό το στάδιο οι Άκαμπτοι Ηλίθιοι εκφράζουν απόλυτη απροθυμία να δεχτούν οποιοδήποτε γεγονός τους παρουσιάζεται το οποίο είναι αντίθετο με τα δικά τους τεκμήρια, ανεξάρτητα ακόμη και από μνημειώδη επίπεδα απόδειξης από όλες τις άλλες πηγές. Κανενός επιπέδου πειστικότητα δεν θα καταφέρει να διασπάσει την ψευδή πίστη τους ή να τους διευκολύνει στην αποδοχή της αλήθειας. Στην πραγματικότητα, η δύναμη με την οποία θα κρατήσουν το ψέμα τους είναι σχεδόν ανάλογη με την ποσότητα της προσπάθειας που σπαταλούν άλλοι προσπαθώντας να τους πείσουν για το αντίθετο.

Τείνουν επίσης να δέχονται νέες πληροφορίες ως «πραγματικές» με βάση μια πολύ χαμηλή αρχική γραμμή απόδειξης, ειδικά αν τους παρουσιάζεται από μια πηγή στην οποία αποδίδουν τυφλή αξιοπιστία. Μόλις το ψέμα γίνει κάτοικος του μυαλού τους, είναι σχεδόν αδύνατο να αποκατασταθεί με αντίθετα, αλλά πραγματικά στοιχεία. Μέσω αυτού ενσωματώνουν ψεύδη στον τρόπο σκέψης και στη συμπεριφορά τους· κάτι που, φυσικά, οδηγεί σε φαύλους κύκλους ανατροφοδότησης λήψης λανθασμένων αποφάσεων και δυσαρέσκειας όλων γύρω τους.

Κανονικά σκεπτόμενα άτομα σίγουρα θα βιώσουν απογοήτευση και ενόχληση εάν αναγκαστούν να αλληλεπιδράσουν με Άκαμπτους Ηλίθιους. Είναι μία από τις σπάνιες ποσοτικά προσδιορίσιμες πτυχές του ανθρώπινου συναισθήματος: η επιδείνωση μετράται ως το αντίστροφο του τετραγώνου της απόστασης που βρίσκεται το θύμα από το στόμα ή το πληκτρολόγιο του ηλίθιου ατόμου.
Για τη δική σας ψυχική ευημερία, αυτό το είδος ηλίθιου παρατηρείται καλύτερα από ασφαλή απόσταση και, στην καλύτερη περίπτωση, καθόλου.

Όσο επιζήμια και αν είναι αυτά τα άτομα, ευτυχώς στερούνται υψηλού επιπέδου κινήτρων και τείνουν να είναι μάλλον καλοκάγαθα εν μέσω της ικανότητάς τους να μολύνουν την ηρεμία λογικής των άλλων. Δεν εννοούμε ότι μένουν αμέτοχοι, αλλά η συνεχής αδεξιότητά τους τείνει να καλύψει τις επιζήμιες για τους γύρω τους πιθανότητες. Πρέπει φυσικά να δοθεί μεγάλη προσοχή στην προστασία με κάθε κόστος από την είσοδο ενός Άκαμπτου Ηλίθιου στη ζωή σας, ή χειρότερα, στην κυβέρνηση και την πολιτική. Αυτός ο συστημικός βαθμός δυσλειτουργίας που περιβάλλει τη ζωή των Άκαμπτων Ηλιθίων συνήθως χρησιμεύει ως συντονιστής της επιβλαβούς ικανότητάς τους. Είναι ένα αντιπαραγωγικό παράδειγμα τεμπελιάς που είναι όφελος για τους άλλους και την κοινωνία, ή τουλάχιστον ένας ρυθμιστής ενάντια σε επιζήμιο δυναμικό.

Επίσης, αυτά τα άτομα χειραγωγούνται εύκολα από άλλους που έχουν την εμπειρία ή συγγένεια. Τείνουν να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στο άτομο ή στο ιδανικό στο οποίο αφιερώνονται, παρά στις πληροφορίες ή τα γεγονότα που παρουσιάζονται από αυτό το άτομο. Έτσι, ακολουθούν κάποιους τυφλά επειδή δεν έχουν την ικανότητα αποτελεσματικής σκέψης και θεωρούν ότι όλοι οι άλλοι που ενδεχομένως διαφωνούν είναι λάθος.

Τα άτομα που εκδηλώνουν τακτικά Άκαμπτη Ηλιθιότητα αποστασιοποιούνται για να έχουν το μοναδικό περίοπτο επίτευγμά τους ως απόδειξη του φαινομένου Dunning-Kruger.

Άγνοια Έβδομου Βαθμού (Μαχητική Ηλιθιότητα): Αυτός είναι μακράν όχι μόνο το χειρότερο επίπεδο ηλιθιότητας αλλά και το πιο επικίνδυνο.

Ένα άτομο που ενστερνίζεται τη Μαχητική Ηλιθιότητα έχει όλα τα χαρακτηριστικά του Άκαμπτου Ηλίθιου, αλλά αντί να είναι σχετικά καλοπροαίρετος, διώκει ενεργά την ικανότητα και τη διάνοια, ενώ επιβάλλει την ηλιθιότητα στο γενικό πληθυσμό. Θεωρεί την έννοια της ελεύθερης σκέψης, της επιστημονικής μεθοδολογίας, της λογικής ή της εποικοδομητικής συζήτησης ως υπαρξιακές απειλές που πρέπει να εξοντωθούν με οποιοδήποτε κόστος. Δεν έχει καμία ανοχή σε οποιαδήποτε ιδέα δεν ενστερνίζεται το ίδιο ή η ομάδα του, και επιδιώκει τη μέγιστη τιμωρία εναντίον εκείνων τους οποίους λαμβάνει ως απειλές ή απρόθυμους να υποταχθούν στην ηλιθιότητα. Γίνεται ανισόρροπο εύκολα, και γρήγορα καταφεύγει στο θυμό και τις φωνές. Στην πραγματικότητα, φαίνεται να είναι σχεδόν μόνιμα προσβεβλημένο ή εξοργισμένο όταν ασχολείται με όσους βρίσκονται εκτός του εσωτερικού του κύκλου.
Όμως, παρόμοια με τους μικρούς αδερφούς του, τους Άκαμπτους Ηλίθιους,  παραδίνεται κι αυτό στη χειραγώγηση. Και εις βάρος του, η μαχητικότητά του διευκολύνει να γίνει δράση η αδυναμία του.

Βοηθητικός για τη Μαχητική Ηλιθιότητα είναι αυτός που είναι γνωστός ως «Χρήσιμος Ηλίθιος», δηλαδή ένα ασεβές άτομο που μπορεί εύκολα να κληθεί να εκτελέσει τυφλά βρώμικη εργασία για λογαριασμό αδίστακτων αλλά ισχυρών ατόμων ή οργανώσεων. Οργανώσεις που μπορούν, με αυτόν τον τρόπο, να διατηρήσουν την εύλογη άρνηση της ευθύνης για τη ζημιά που προξένησε ο Χρήσιμος Ηλίθιος. Αυτή είναι η πλέον στρατολογήσιμη μορφή του Χρήσιμου Ηλίθιου.

Οι Μαχητικοί Ηλίθιοι παρουσιάζονται ως εξαιρετικά έξυπνοι και επίσης φέρουν εκ γενετής μια παραληρηματική εντολή να καθοδηγούν τους άλλους. Είναι εντελώς ανίκανοι για καλοπροαίρετη, αποτελεσματική ηγεσία, όντας ουσιαστικά πρόβατα που πιστεύουν ότι είναι λύκοι ή βοσκοί. Αυτός ο ναρκισσισμός είναι ο ζυγός μέσω του οποίου μπορούν να ελεγχθούν.

Μια αστεία κατάσταση μπορεί εύκολα να προκύψει εάν προκαλέσετε τους Χρήσιμους Ηλίθιους και τους Μαχητές Ηλίθιους να αυτοπροσδιοριστούν μέσα σε κάποιο πλήθος ή κοινό, εκφράζοντας απλά μια γενική αναφορά σε ηλίθιους ανθρώπους γενικά. Και οι δύο παραπάνω τύποι θα είναι οι πρώτοι που θα εξοργιστούν και είτε θα απαιτήσουν την τιμωρία του ομιλητή είτε θα διακηρύξουν ότι είναι οι εξυπνότεροι στο δωμάτιο. Λειτουργεί σχεδόν κάθε φορά, και φαίνεται να προέρχεται από έναν κάλο τους όπως η τάση τους να είναι παράλογοι και να προσβάλλονται εύκολα – «προσβεβλημένος» είναι η κατάσταση ύπαρξης που προτιμούν. Κατά βάθος, ίσως υπάρχει κάποια αμυδρή αλλά κρυφή ιδέα μέσα τους ότι ενδεχομένως να μην είναι οι εξυπνότεροι ή φωτεινότεροι, αλλά το αντιλαμβάνονται ως μια ευπάθεια που δεν πρέπει να αποκαλυφθεί ή να εκτεθεί σε άλλους. Κατά συνέπεια αντιδρούν υπερβολικά σε αυτή την υποτιθέμενη απειλή, επιτιθέμενοι στοχευμένα σε άλλους. Όταν ο Μαχητικός Ηλίθιος προκληθεί να αποκαλυφθεί μέσα στο πλήθος, κάποιοι από αυτούς οργίζονται άγρια και ουρλιάζουν τόσο, που αρχίζετε να αναρωτιέστε πότε ο δαίμονας που κατέχει το σώμα τους θα τους ανοίξει στα δύο και θα βγει να εξαπολύσει πανδαιμόνιο στο πλήθος τριγύρω. Αξιοθρήνητοι και ενοχλητικοί ενδεχομένως, αλλά τουλάχιστον το δράμα τους μπορεί να σπάσει τη μονοτονία μιας κατά τα άλλα βαρετής συνεδρίασης ή διάλεξης δημοτικού συμβουλίου. Οπότε ο χρήσιμος ηλίθιος έχει κάποια χρησιμότητα, υποθέτω.

Άγνοια Όγδοου Βαθμού (Αυτοεκπληρούμενη Ηλιθιότητα): Αυτός ο φαινομενικά αντιφατικός και οξύμωρος όρος ορίζει ένα σπάνιο και παράδοξο πλάσμα, τον  Αυτοεκπληρούμενο  Ηλίθιο. Αυτό το παράξενα καλοκάγαθο άτομο δανείζει τον εαυτό του σε μια μοναδική μορφή δικαιοσύνης, και αυτή η τάση, υποψιάζομαι, είναι κωδικοποιημένη στο DNA της ανθρωπότητας ως μορφή διόρθωσης σφαλμάτων: τη διακοπή περαιτέρω αναπαραγωγής στη βιόσφαιρα. Το υποδεέστερο αλληλόμορφο αυτού του γονιδίου εκφράζεται ως Ηλίθιος Αυτοπραγμάτωσης, και το κυρίαρχο εκφράζεται ως Γνώρισμα Κακόβουλης Χαράς  μέσα στη σφαίρα της ανθρώπινης σκέψης.

Οι Αυτοεκπληρούμενοι Ηλίθιοι γενικά κατέχουν ένα υψηλότερο του μέσου όρου επίπεδο νοημοσύνης, χαρακτηριστικό απαραίτητο για την δημιουργία και διεξαγωγή της δικής τους κατάρρευσης. Μαζί τους το αποκορύφωμα της τελικής φάσης της ηλιθιότητάς τους κυμαίνεται από μια απόλυτη φήμη αντάξια της πλήρους γελοιοποίησης, μέχρι του επιτυχημένου νικητή στα βραβεία Δαρβίνου.

Στην πρώτη περίπτωση, επιτυγχάνουν γρήγορα φήμη μέσω της ατυχίας, διαπράττοντας πράξεις ή κάνοντας δηλώσεις που είναι τόσο παράλογες και απόλυτα ηλίθιες που προκαλούν απίστευτα επίπεδα γέλιου και έξαψης στην κοινωνία, υπερνικώντας κάθε πιθανή απειλή που θα μπορούσε να προκαλέσει αυτό το είδος ηλιθιότητας. Όχι μόνο κουρελιάζεται η δική τους αξιοπιστία, αλλά ολόκληρη η κοινωνία χαίρεται από το περιστασιακό χιούμορ που προκαλείται από την επανάληψη μιας ηλίθιας πράξης ή δήλωσης.

πηγή